Türkiye'nin Genel Coğrafi Konumu ve Özellikleri

Coğrafi Konum: Bir yerin dünya üzerinde bulunduğu yere coğrafi konum denir. Matematik ve özel konum olmak üzere ikiye ayrılır:

1. Matematik Konum: Bir yerin Ekvator’a ve başlangıç meridyenine göre yerinin belirtilmesine matematik konum denir. Bir yerin matematik konumunu belirlemek için paralel (enlem) ve meridyenlerden (boylam) yararlanılır. Sonuçlarına bakarsak:
- Türkiye Kuzey Yarımküre’nin orta kuşağında yer alır. Ilıman iklim kuşağında yer alır.
- Yıl içinde 4 mevsim belirgin olarak yaşanır. Ilıman iklim kuşağında yer alır.
- Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla almayız. Dönenceler dışında yer aldığı için.
- Enlem etkisiyle güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklık azalır.
- Kışın cephesel yağışlar olur.
- Dağların güney yamaçları batı etkisiyle, kuzey yamaçlardan daha sıcaktır.
- Kuzeyi ile güneyi arasındaki kuş uçuşu uzaklık 666 km. dir.
- Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı bulunur. 19° boylam farkı nedeniyle.
- Yıl içinde II. ve III. Saat dilimleri kullanılır.
- 36° - 42° Kuzey Paraleli ve 26° - 45° Doğu Meridyeninde yer alır vatanımız.
- Yaz saati uygulamasına geçerken Iğdır’ın (45° Doğu) yerel saati baz alınır. Kış saatine geçilirken ise Kocaeli (30° Doğu) yerel saati baz alınır.

2. Özel Konum: Bir yerin kıtalara, okyanuslara, denizlere, önemli geçitlere, boğazlara, ticaret yollarına, önemli madenlere, su yollarına uzaklığı, yer şekilleri, yükseltisi gibi özellikleri o yerin özel konumunu belirler. Türkiye’nin özel konumuna bakarsak:
- Asya ile Avrupa kıtaları arasında yer alır.
- Üç tarafı denizlerle çevrilidir.
- Ortalama yüksekliği 1132 metredir.
- Batıdan doğuya gidildikçe yükseklik artar.
- Batıdan doğuya gidildikçe sıcaklık azalır.
- Yer şekilleri, İklim çeşitliliği fazladır.
- Doğal bitki örtüsü, tarım ürünleri çeşitliliği fazladır.
- Doğu – batı yönlü uzanan sıra dağlar bulunur.
- Kuzey – güney yönlü ulaşım zordur.

Yer Çekimi:
- Kutuplara gidildikçe artar. Özetle Sinop’ta ki yer çekimi en fazladır. Hatay’da en az.

Çizgisel Hız:
- Dünyanın kendi ekseni etrafında dönerken yaptığı hızdır. Ekvatordan kutuplara gidildikçe çizgisel hız artar. Özetle Sinop’ta ki çizgisel hız en az. Hatay’da en fazla.
- Güneşin doğuş ve batış anındaki hızı etkilidir.
- Güneşin ufuk düzlemindeki büyüklüğü yani görünümü etkilidir. Kutuplarda en fazla ekvatorda en azdır güneşin doğuş – batış süreleri.
- Kutuplara gidildikçe güneş, son derece büyük ve kızıldır. Ekvatorda ise küçüktür.
Türkiye’de Gece – Gündüz Süreleri
- Yaz aylarında kutup noktasına yakın yerlerde gündüz süresi daha uzun olur. Yaz aylarında Sinop gündüz süresi en uzun iken gece süresi en kısadır.
- Kış aylarında kutup noktasına yakın yerlerde gece süresi daha uzun olur.