1. Tortul (
Sedimenter ) Kayaçların Oluşumu
Yer kabuğunda farklı koşullar altında oluşmuş püskürük,
tortul ve başkalaşım kayaçların, dış kuvvetler tarafından aşındırılıp taşınarak
yeryüzündeki çukur alanlarda birikmesi sonucunda oluşan kayaçlara denir.
Ortak Özellikleri
Oluşumlarında dış
kuvvetler etkilidir.
Daha çok tabakalı bir
yapıya sahiptirler.
İçlerinde fosil bulunur.
Oluşumlarına göre üç gruba ayrılır.
a.
Fiziksel
( Kırıntılı ) Tortul Kayaçlar
Akarsu, rüzgar, buzul ve dalga gibi dış kuvvetlerin
yeryüzündeki kayaçlardan kopardıkları parçaları çukur yerlerde biriktirmesi ve
doğal bir çimento ile yapıştırılması sonucunda oluşurlar. Başlıcaları; breş, çakıl taşı ( Konglomera ), kum taşı ( gre ), marn,
kil taşı gibi kayaçlardır.
b.
Kimyasal
Tortul Kayaçlar
Suda çözünme özelliğine sahip kayaçların suda çözünerek
taşınıp başka yerlerde tortullanması sonucunda oluşurlar. Başlıcaları; kalker,
jips, kayatuzu, traverten gibi kayaçlardır.
Kalker ve jips gibi kolay eriyebilen kayaçların yaygın
olduğu yerlerde akarsuların, yağışların ve kar erimelerinin etkisi ile oluşan
şekillere karst topografyası denir.
Mağaralar, travertenler, kanyon vadiler, polyeler karstik şekillerdendir.
Ülkemizde Akdeniz Bölgesi karstik şekillerin en yaygın olduğu yerdir.
c.
Organik
Tortul kayaçlar
Bitki ya da hayvan kalıntılarının belli ortamlarda birikmesi
ve zamanla taşlaşması sonucu oluşur. Organik tortul taşların en tanınmış
örnekleri mercan kalkeri, tebeşir ve kömürdür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder