Konglomera

Konglomera, kum ve çakılların basınçla birleşmesi ve zamanla sertleşmesi sonucu oluşan kütlelerdir.

Antik Çağ'da özellikle sağlam olması istenen sütun gibi yapılarda kullanılmıştır.

İrili ufaklı yuvarlak çakıllardan oluşan sedimenter kayaç olup, ince taneli çimento ile bağlanmıştır. Diğer bir deyişle; yuvarlanmış, köşeli yüzeyler göstermeyen çakıl veya kaya bloklarının doğal bir madde ile çimentolanmasından oluşurlar.Bu doğal çimento silisli, kireçtaşlı, demir oksitli olabilir.2 mm'den daha iri yuvarlak parçalardan oluşan,taşlaşmış tortul kayaç yuvarlak olma özelliğiyle, köşeli kırıntılardan oluşan breşten ayrılır. Konglomeralar içerdikleri malzemelerin ortalama boyutuna göre,ince çakıl,iri ya da koca çakıl ve kocataş olmak üzere başlıca üç gruba ayrılır.Konglomeralar,litolojik özelliklerine,boyut ayrışma derecelerine ve matris bileşimlerine göre sınıflandırılır. Bu ölçütlerin hepsi malzemenin oluşumuna ilişkin ögelerdir. Başlıca iki tür konglomera vardır;

Genel olarak aynı litolojik yapıya sahip olan,iyi ayrışmış ( yani,boyutları az çok benzer ) ve yoksul matrisli olanlar,

Heterojen litolojik yapılı,kötü ayrışmış zengin matrisli olanlar.

Malzemenin boyut ayrışma derecesi çökelme biçiminin bir sonucudur.İyi ayrışmış konglomeralar normal su akıntılarının ürünüdür.Buna karşılık çamur akıntılarında ya da su altı kaymalarında olduğu gibi hızlı çökelmeler sonucunda kötü ayrışmış konglomeralar ortaya çıkar iyi ayrışmış konglomeralar uzun süreli aşınma ve birikme süreçleri ve kararsız minerallerin kaybı yoluyla oluşur.Bu tür konglomeralar daha çok kuvars ya da çakmaktaşı ağırlıklı ince çakıllardır. Kötü ayrışmış konglomeraların matrisi ise daha çok kil ya da kumdan oluşur; bunlara grovak konglomera denir.Kararsız mineraller içeren kötü ayrışmış konglomeralar,birikinti yelpazelerinde ve yoğunluk akıntılarında ( çok bulanık dip akıntıları) görüldüğü gibi,hızlı mekanik aşınmaların ve birikmelerin gerçekleşmiş olduğuna işaret eder.İyi ayırmış olanların tersine,bu tür oluşumlar genellikle kalındır ve uzamsal dağılımları sınırlıdır. Buzullarca biriktirilen konglomeralar da kötü ayrışmış türdendir.Antik Çağ'da özellikle sağlam olması istenen sütun gibi yapılarda kullanılmıştır.Konglomeraları oluşturan büyük çakıllar, nehir ve derin derelerin ağzında, kıyılara yakın yerlerde, alüvyon yataklarında ve deltalarda yığılır. Konglomeralarda ki çakıllar ekseriya kuvars, kireçtaşı ve kuvarsittir. Yuvarlanmış kayaçlardan oluşan bu çakıllar bazen magmatik, başkalaşıma uğramış yahut sedimenter kökenli olabilir.

Konglomeraları oluşturan büyük çakıllar, nehir ve derin derelerin ağzında, kıyılara yakın yerlerde, alüvyon yataklarında ve deltalarda yığılır. Konglomeralardaki çakıllar ekseriya kuvars, kireçtaşı ve kuvarsittir. Yuvarlanmış kayaçlardan oluşan bu çakıllar bazen magmatik, başkalaşıma uğramış yahut sedimenter kökenli olabilir.

Çeşitli kayaç parçalarının akarsu ortamında uzun mesafeler boyunca taşınıp, orta-iyi derecede yuvarlaklık kazanması sonucu oluşan, tane boyu 2 mm.’den büyük çakıl ve blokların kum ve doğal çimento ile bağlanıp pekişmesiyle konglomera adı verilen sedimanter kayaçlar meydana gelir. Kesilerek plaka halinde getirilen konglomeralar parlatıldıktan sonra inşaatlarda kaplama malzemesi olarak kullanılır. Konglomeralarda çakılların yaklaşık aynı sertlikte olması ve çimento ile iyi bir şekilde birleşmiş olması istenir. Çimentonun boşlukları doldurma derecesi iyi değilse kayaç boşluklu olur. Çakılları yuvarlak olan konglomeralara puding denilmektedir. Bu tür mermere örnek olarak Hereke Pudingleri verilebilir. Mermerlerin tektonik hareketlerle kırılıp parçalanması sonucu oluşan köşeli çakıllar kimyasal yolla çökeltilmiş bir çimento ile bağlanırsa breşler oluşur. Çimentonun rengi kırılan parçalardan farklı olduğu için, breşler cilalandığı zaman damarlı ve çok renkli güzel bir görünüm arz ederler.[