Mal ve hizmetlerin kazanç elde etmek amacıyla alınıp satılmasına ticaret denir. Ticaret yapılabilmesi için arz ve talep olması gerekir. Geçmişten günümüze ticaret mekanları önemli değişmeler göstermiştir. Şehirlerde bir zamanlar gözde alışveriş mekanları olan mahalle bakkalları, manavlar, mağazalar bugün yerlerini süpermarketlere bırakmıştır.

Ülkemizde Ticaret, Türkiye’de İç Ticaret ve Dış Ticaret Önemi Konu Anlatımı Coğrafya

Nüfus büyüklüğü, ulaşım imkanları, ekonomik faaliyet­ler, üretim ticareti etkileyen unsurlardır.

Ticaret üç şekilde yapılır. Ülke sınırları içinde yapılan ti­carete iç ticaret, ülkeler arasında yapılan ticarete dış ti­caret, bir ülkenin ulaşım sistemlerinin farklı ülkeler arasındaki ticarette kullanılmasına ise transit ticaret denir.

İç Ticaret

Türkiye iç ticaret hacmi fazla olan bir ülkedir. Bu durum;

■ Ülke nüfusunun fazla olması,

■ Bölgeler ve iller arasında üretilen ürünler bakımın­dan belirgin fark olması,

■Sanayi ürünleri üretim miktarının ve ürün çeşitliliği­nin artması,

■Reklam ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi,

■ Ulaşım ve ulaştırma sektörünün gelişmesiyle ilgilidir.

Türkiye’de nüfusun az olduğu küçük şehirlerde ticaret hacminin az olduğu görülürken; etki alanı geniş, nüfusu fazla, konumu elverişli yerleşmelerde ticaret hacmi faz­ladır.

Ülkemizde ticareti yapılan ürünler çok çeşitlidir. Bu çe­şitlilikte bölgeler arasında üretilen ürünler bakımından farklılık olması önemli bir etkendir. Örneğin, Türkiye ge­nelinde tüketimi yapılan çayın üretim alanı yalnız Doğu Karadeniz’dir. Turfanda sebzeler Akdeniz kıyılarından bütün ülkeye ulaştırılır. Tekstil ürünleri, tıbbi malzeme, kimyasal madde üretimi istanbul ve çevresinde yapıl­maktadır. Bu farklılığın sonucunda kırsal alanlardan şe­hir merkezlerine daha çok gıda maddeleri ve sanayi hammaddeleri götürülürken, büyük sanayi bölgelerin­den Türkiye geneline sanayi ürünleri sevkiyatı yapıl­maktadır.

Türkiye’deki İç Ticarette Önemli Çekim ve Dağıtım Merkezleri

Büyük Şehirler

Büyük şehirler hem mal ve hizmet üreten hem de büyük miktarda tüketim yapan yerlerdir. İstanbul, İzmir, Anka­ra, Adana, Bursa, Gaziantep gibi şehirler bu grupta yer alır. Bu grupta yer alan İstanbul yurdumuzun en büyük iç ve dış ticaret merkezidir. Kent ulusal ve uluslararası organizasyonlarda, turizm etkinliğiyle, bankacılık, bor­sa, sanayi faaliyetleriyle Türkiye ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. Türkiye’de iç ticaretin % 40’ına sa­hip olan kent, ithalatın yaklaşık yarısını, ihracatın % 60’ını gerçekleştirir.

Ülkemizin İstanbul’dan sonra en önemli ticaret merkezi İzmir’dir. Tarım potansiyelinin fazla olması, modern bir limana sahip olması, sanayi etkinliğinin artış gösterme­si kenti önemli bir ticaret merkezi haline getirmiştir. Uluslararası ölçekli İzmir Enternasyonal Fuarı’nın her yıl kentte kurulması, izmir Ticaret Borsasfnın faaliyetleri kentin ticaret potansiyelini artırmaktadır.

Orta Büyüklükteki Şehirler

Bu şehirlerin etki alanları daha sınırlıdır. Bulundukları bölgede üretilen malların toplandığı ve diğer merkezle­re gönderildiği veya büyük şehirlerden gelen malların bölge geneline dağıtımının yapıldığı şehirlerdir.

Kayseri, Konya, Malatya, Erzurum, Gaziantep, Samsun, Trabzon, Mersin, Adana bu özellikteki merkezlerdir.

Sanayi Faaliyet Bölgeleri

Büyük sanayi tesislerinin bulunduğu merkezler ticari açıdan cazibe merkezleridir. (Örnek: Batı Karadeniz’de Karabük ve Ereğli, Marmara’da İzmit ve Adapazarı gibi). Bu bölgelerde üretilen sanayi ürünlerinin bir kısmı iç pa­zarlarda bir kısmı da dış pazarlarda alıcı bulurken, yer­leşmeler ekonomik faaliyetlerine bağlı olarak göçle bü­yür ve tüketimleri artar.

Turizm Bölgeleri

Turizm faaliyetlerine bağlı olarak artan tüketim talebi bazı yerleşmeleri önemli ticaret merkezlerine dönüştür­mektedir. (Örnek: Marmaris, Kuşadası, Bodrum gibi).

Hal : Genellikle yaş meyve ve sebzenin satışa sunulduğu ve her gün alış veriş yapma olanağı olan yerler.

Pazar : Haftanın belli günlerinde üretici ile tüke­ticiyi buluşturan alanlar.

Panayır: Yılın belli günlerinde kurulan ve pazar­lar gibi sergi usulü satış yapılan yerlerdir.

Fuar : Sanayi, tarım, ticaret, turizm alanında ta­nıtımların yapıldığı, farklı bölge ve ülkelerin üre­ticileriyle tüketicilerinin buluştuğu yerlerdir.

Dış Ticaret

Ülkeler arasında çeşitli mal ve hizmetlerin alınıp satıl­masına dış ticaret denir. Bir ülkenin başka ülkelerden mal almasına ithalat (dış alım), başka ülkelere mal sat­masına ihracat (dış satım) denir.

1980’den önce Türkiye’nin ihracatında daha çok tarım ürünlerinin (fındık, incir, üzüm, pamuk, tütün gibi) yer al­dığı, ithalatında ise sanayi ürünlerinin (makine, ulaşım araçları, elektrikle aletler) bulunduğu görülür.

1980’den sonra serbest piyasa ekonomisine geçişle bir­likte ihracata yönelik sanayileşme politikaları uygulan­mıştır.

1996 yılında Türkiye’nin Gümrük Birliği’ne girmesiyle AB’den alınan sanayi ürünlerinde artış olmuştur. Bu du­rum sanayicimizi zor durumda bıraksa da oluşan reka­bet ortamı zaman içinde sanayi ürünlerimizin kalitesinin artmasına olanak sağlamıştır.

Türkiye’nin İhraç Ettiği Başlıca Ürünler Madenler

Krom, bakır, çinko, feldspat, mermer, manyezit, bor, civa, demir.

Tarım, Ormancılık ve Hayvancılık Ürünleri

Tahıllar, yağlı tohumlar, yaş sebze ve meyveler, kuru meyveler, fındık, tütün, pamuk, zeytin, ağaç ve orman ürünleri, canlı hayvan ve hayvansal ürünler.

Sanayi Ürünleri

Ulaşım araçları, tekstil ve dokuma ürünleri, elektrikli ve elektronik ürünler, mobilya, cam, seramik, çimento, gıda sanayi ürünleri, maden sanayi ürünleri (işlenmiş çeşitli metaller) dayanıklı ev aletleri.

> İlaç ve kimyasal ürünler

>Tropikal meyveler

>Optik araçlar, ölçü aletleri, saat, silahlar