Our social:

9 Nisan 2015 Perşembe

Türkiye'de Arazi Kullanımı

Ülkemiz yüzey şekilleri bakımından çeşitli özelliklere sahiptir. Bu durum arazi kullanımını da çeşitlendirmiş-tir. Örneğin, geniş ovalar yerleşme ve tarımsal faaliyet­ler için, yüksek yaylalar hayvancılık ve yer yer turizm için kullanılır. Buna karşılık kayalık ve bataklık gibi alanların kullanımı son derece kısıtlıdır.
Türkiye'de mevcut ovalar toplam arazinin % 8'ini kap­lamaktadır. Yürütülen ekonomik faaliyetlerin büyük bir kısmıçok geniş yer tutmayan bu alanlarda yoğunlaş­mıştır. Öte yandan ülkemizde en fazla yeri dağlık ve engebeli araziler tutar. Bu alanlarda genellikle hayvan­cılık faaliyetleri ile çok yüksek gelir getirmeyen tarım­sal faaliyetler yapılır. Aynı zamanda buralarda ulaşımın gelişmemesi araziden yararlanmayı sınırlandırmıştır.


Aşağıda, Türkiye'deki arazi kullanımına ait bazıörnek­ler verilmiştir.
       Ülkemizdeki delta ovalarıönemli tarım arazileridir. Son yıllarda bu ovalarda sanayi faaliyetleri ile yer­leşim birimleri yoğunlaşmıştır. Bafra, Çarşamba, Büyük ve Küçük Menderes ovaları ile Çukurova bu tür ovalara örnek verilebilir.
       Karadeniz, Ege ve Akdeniz kıyısında yer alan ova­lar, elverişli yer şekilleri ve ılıman iklim koşullarına bağlı olarak tarım faaliyetlerinin yoğunlaştığı yerle­dir. Tarımsal faaliyetlere bağlı olarak kıyı ovalarıda zamanla yerleşim birimleri kurulmaya başlanmıştır. Örneğin, Samsun - Bafra arasıönceleri ormanlarla kaplı iken, ormanlar tahrip edilerek birçok köy ku­rulmuştur.
       Özellikle Akdeniz ve Ege kıyılarında ulaşım ağları­nın gelişmesiyle beraber, kıyı kesimde turizm faali­yetleri canlılık kazanmış, bu kesimlerdeki arazilere turistik tesisler yapılmaya başlanmıştır.
       Vadi kenarlarında yer alan alüvyal ovalarda tarım­sal faaliyetler yoğunlaşmış, ovalar ile dağlar ara­sındaki yamaçlarda yerleşim birimleri kurulmuştur. Aynı durum, karstik ovalar ile yer altı suyu bakımın­dan zengin tektonik ovalar için de geçerlidir. Eski­şehir, Bursa, Adapazarı, Eskişehir, Acıpayam ova­ları bu arazilere örnek verilebilir.
Eğim değeri (%)
Kapladığı alan km2
Ülke toprakları içindeki oranı (%)
Açıklama
Kullanım alanı
0-5
65 846
8.5
Düz ve hafif eğimli
Ovalar, dolgu sahaları, eski göl tabanları.
Yer altı suyu bakımından zengin, tarımsal faaliyetlere uygun olup bu
amaçla kullanılan alanlardır.
5-10
100 386
12.8
Orta eğimli hafif dalgalı
Plato sahaları, iç kesimlerde kalan ovalar, tarıma uygun alanlardır. Ulaşım sistemi bu sahalar üzerinde gelişmiştir. Yerleşmenin, sanayi ve ticaret tesislerinin yaygın olduğu alanlardır.
10- 15
125 909
16,2
Çok eğimli
Derince yarılmış vadiler ve tepelik alanlar. Toprak çok ince, erozyon çok şiddetlidir. Yer altı suyu bakımından fakir, yüzeysel akış hızlıdır. Yer yer kuru tarım yapılabilir. Küçük köyler buralarda yer alır,
15'ten fazla
487 864
62.5
Sarp
Erozyon şiddetlidir. Tarım ancak taraçalarda yapılabilir. Toprak örtüsünün inceldiği bu alanlarda hayvancılık ve ormancılık faaliyetleri yapılmaktadır. Seyrek nüfuslanan yerlerdir.
       Orta Anadolu platoları geçmiş yıllarda hayvancılık­ta daha çok kullanılırken, bugün tarımsal faaliyet­ler gelişmiş ve kır yerleşmeleri ile orta büyüklükte­ki yerleşmelerin sayısı artmıştır.
       Volkanik arazilerdeki plato ve ovalarda verimli ara­zilere bağlı olarak tarım, beraberinde de yerleşme­ler gelişmiştir.
       Batı Karadeniz'deki platolar genellikle ormancılık ve tarım amacıyla kullanılmaktadır.
       Şanlıurfa civarındaki plato yüzeylerinde toprak ta­bakası oldukça incedir. Çoğu yerinde taş ve çakıl hâkim olduğundan buralar genellikle ilkbahar mevsiminde mera olarak kullanılmaktadır. Yüksek ve engebeli olan Taşeli ve Teke platolarında, hay­vancılık faaliyetleri yaygındır.
       Ülkemizin doğusu iklim ve yer şekillerine bağlı ola­rak önemli hidroelektrik potansiyeline sahiptir. Dağlar arasındaki birçok yerde barajlar kurulmuş­tur. Keban, Karakaya ve Atatürk barajları gibi.
       Ülkemizde kar kalınlığının fazla ve yer şekilleri eği­minin yeterli olduğu alanlar kış sporları ve kış turiz­mi amacıyla kullanılır.
       Dağlık arazilerin bazıları zengin yer altı kaynakları­na sahip olduğundan buralar maden çıkarma amacıyla kullanılmaktadır.
       Başta Doğu Karadeniz olmak üzere doğal güzel­liklere sahip bir çok yer mesire alanı ve yayla turiz­mi amacıyla kullanılır.

       Ülkemizde fazla eğimli araziler az eğimli arazilere oranla daha fazla yer tutmaktadır. Yukarıdaki tabloda Türkiye arazisinin eğim değerlerine göre sınıflandırıl­ması ve bu arazilerin kullanım durumları gösterilmiştir.

0 yorum:

Yorum Gönder