Dünya’nın Hızla gelişen Endüstrisi: Turizm
İnsanların sürekli yaşadıkları yerlerden başka yerlere gezip görmek, dinlenmek, eğlenmek, spor, tedavi, kutsal yerleri ziyaret gibi çeşitli
amaçlarla yaptıkları gezi faaliyetlerine turizm denir. Bu amaçlara yönelik
olarak gezi faaliyetlerine katılan ve
gittiği yerde en az bir gün, en çok altı ay
konaklayan kişilere turist denir. Bir ülkenin
kendi vatandaşlarının ülke sınırları içinde yaptığı turistik amaçlı gezilere iç turizm; yurt dışına yapılan gezilere ya da yurt dışından ülkeye
olan gezilere ise dış turizm denir.
I. İNSANLARI
TURİZM FAALİYETLERİNE YÖNELTEN FAKTÖRLER
Ülkeleri sosyal ve kültürel yönleriyle
öne çıkaran turizm, ülkeler arasındaki etkileşimi artırıcı bir sektördür. Ülkeler arasındaki doğal ve beşerî farklılıklar insanları turizm faaliyetlerine yönelten
faktörlerdir. Bu faktörlerin başlıcaları;
ﺇ Doğa güzelliklerini
görme,
ﺇ İş
toplantıları ve fuarlar,
ﺇ Sağlık,
ﺇ Dinlenme
ve eğlenme,
ﺇ Eğitim
ve öğretim,
ﺇ Sportif
aktiviteler,
ﺇ Aile
dost ve akraba ziyaretleri,
ﺇ İnanç,
ﺇ Tarihî ve kültürel değerleri
görme ve tanıma,
ﺇ Kongre
ve toplantılara katılma gibi başlıklar altında toplanabilir.
Yazları sıcak ve bol güneşli olan doğal plajlar, peri bacaları,
karstik mağaralar, travertenler, şelaleler,
göller, fiyortlar, yaylalar ve ormanlar insanların
gezip görmek istediği doğal güzelliklerdir. Doğal güzellikler bakımından zengin olan ülkeler turizm için birer cazibe alanıdır.
Bir ülkede iş toplantılarının yapılması ve çeşitli dikerlerden iş
adamlarının bu toplantılara katılması o ülkenin tanıtımında önemli rol oynar. Uluslararası büyük fuarlara
sahip ülkelerde (Almanya, Çin,
ABD) bu tür toplantılar ya da ziyaretler önemli
bir yer tutar. Ayrıca bu toplantılar sayesinde kurulan yeni iş
ortaklıkları ve iş anlaşmalarıyla ülke ekonomisine önemli girdiler sağlanır.
Kaplıcalardan çeşitli hastalıkların tedavisinde yararlanılması, bu
alanda bir turizm kolunun oluşmasın neden
olmuştur. Termal turizm olarak ifade edilen bu etkinlikler, bu tesislerin
yaygın olduğu ülkelerde (Macaristan, Türkiye)
önemli bir kazanç kapısıdır.Dinlenme amaçlı turizm sektörünün başında yayla turizmi gelmektedir. İnsanların gürültüden ve
kirlilikten uzak yaylarda, ormanlık
alanlarda ya da göl kenarlarında belli bir süre kalma isteği, dinlenmeye yönelik turizm sektörünü ortaya çıkarmıştır. Ülkeler daha fazla turist çekebilmek
için doğal güzelliklerini bu tür yeni turizm etkinliklerine açmaktadır. İspanya,
ABD ve İtalya bu etkinliklerin yaygın olduğu ülkelerin
başında gelir.Ülkelerin kendi kültürlerinin parçası olan sanat etkinliklerini turizm amaçlı
olarak kullanabilmektedir. Festivaller, karnavallar ve çeşitli
sanat organizasyonlarının düzenlenmesi eğlence turizmine yönelik etkinliklerdir.Olimpiyatlar, turnuvalar, şampiyonalar
gibi sportif aktiviteler, büyük
kitleleri harekete geçiren ve düzenlendiği ülkelerde turizmin dolayısıyla
ekonominin canlanmasına neden olan etkinliklerdir. Özellikle
olimpiyatlar
düzenlendiği ülkede çeşitli sektörlerde (inşaat, sanayi) üretim artışına neden olan ve ülkenin tanıtımına katkıda bulunan büyük organizasyonlardır.
Dünyada insanlık tarihinin çok eski dönemlerinden beri çeşitli dinlerce kutsal sayılan
mabedlerin, dinî yapıların ve yerlerin bulunduğu
alanları ziyaret etme isteği ayrı bir
turizm sektörünün oluşmasına yol açmıştır. Örneğin, Suudî Arabistan ekonomisinde petrolden sonra en önemli
gelir kaynağı hac turizmidir.
Çok eski medeniyetlerin kurulduğu bölgelerde
bu medeniyetlere ait şehir kalıntıları, heykeller ve bu eserlerin sergilendiği müzeler
de turistik değerlerdendir. Çin, Hindistan, Mısır, Yunanistan ve italya bu değerler
yönüyle zengin ülkelerin başında gelir.
II. TURİZMİN ETKİLERİ
A. EKONOMİK ETKİLER
Turizm; iç ve dış ticareti canlandırması, çeşitli sektörlerin (ulaşım, inşaat, mobilya, hediyelik eşya
vb.) gelişmesine olanak sağlaması ve döviz girdisi gibi önemli ekonomik etkileri vardır. Bu
etkiler nedeniyle ülkelerin turizme yönelik yatırımları her geçen gün artmaktadır.
Turizm özellikle dış ticaret açığı sorunu olan gelişmekte olan ülkelerin ekonomisi için
lokomotif görevi görür. Yapılan araştırmalara göre, turizm endüstrisi Dünyadaki GSMH'nin yaklaşık %
11'ini oluşturmaktadır. Yine Dünyadaki toplam istihdamın %
8'i bu sektördedir. Dünya'da birçok sektördeki duraklamaya karşın,
turizm sektörü büyümesini devam ettirmekte, diğer
sektörlerin de fayda görmesini sağlamaktadır. Turizm, bir yandan millî
gelire katkısıyla, bir yandan da sağladığı döviz
geliriyle ödemeler dengesi açığının kapanmasında önemli rol oynamaktadır.
Geniş kitlelere iş imkânı sağladığı gibi, ülke için etkin bir pazarlama ve reklam aracı olma özelliğini de
korumaktadır.
2006 yılında Dünya genelindeki toplam turist sayısı
842 milyon kişi olduğu hesaplanmıştır. Bu sayı 2005 yılına göre 36 milyon kişi, turizm sektörünün büyüme payı ise aynı yıla göre % 4,5 artmıştır. Bu büyümenin en fazla olduğu bölgelerin
başında Pasifik ve Asya gelmektedir.
B. POLİTİK ETKİLER
Ülkeler arasıdaki ilişkiler üzerinde ülkelerin birbirlerini tanımasıönemli
bir etkendir. Birbirlerinin kültürlerini,
alışkanlıklarını turizm sayesinde tanıyan
halklar arasında yakınlaşma artmaktadır. Turizm kapsamında düzenlenen festivaller, fuarlar ve organizasyonlar sayesinde farklı
uluslara sahip pek çok insan birarada bulunma ve tanışma
farsatı bulmaktadır. Bu da evrensel
barışın sağlanmasına önemli katkılar sağlamaktadır.
C. SOSYAL KÜLTÜREL ETKİLER
Turizm, insanların farklı coğrafi yerleri gezmelerine ve başka türlü bir
araya gelmeyen kişiler arasında sosyal ilişkiler kurulmasına katkıda bulunur. Turistler; kültürler,
etnik yapılar, dini gruplar, değerler,
yaşam tarzları ve dillerin farklı olmasının bir sonucu olarak gittikleri ülkelerde
kültür çatışması yaşayabileceği endişesine kapılabilir. Ancak halkın
turiste karşı bilinçlendirilmesi, ziyaretçilerin
oldukça hoş karşılanması, turistin memnun kalmasına ve önyargıyla
baktığı toplumu hakkında iyi duygular beslemesine neden olur.
Turistler; hatıra eşyaları, sanat eserleri, el sanatıürünleri,
kültürel izler taşıyan öğelerle ilgilenirler. Turistler tarafından gösterilen
bu ilgi, sanatkarların değerli görülmelerine katkıda bulunmakta ve kültürel geleneklerin korunmasına
yardımcı olmaktadır.
D. ÇEVRESEL VE EKOLOJİK ETKİLERİ
Son yıllarda dünya nüfusunun hızlı artışı, gereksinimlerin ve zevklerin değişimi
ile turizm oldukça önem kazanmaya başlamıştır. Ancak Dünya'da çok hızlı bir biçimde artan ve gelecekte de devam edeceği
bilinen turizm faaliyetlerinin kültürel,
doğal ve fiziksel çevre üzerine olumsuz etkileri vardır.
Uluslararası alanda turizmde doğal
alanlara yönelik talebin artması, değişik
turistik yörelerde gerekli altyapı ve
donanımları oluşturmadan turizme açarak betonlaşmaya yol açmakta, doğal ve fiziksel çevre tahrip olmaktadır.
Örneğin, aşırı kalabalık yüzünden ABD'deki Yosemite Ulusal Parkı
neredeyse bir otoyol hâline dönüşmüştür. Kenya'daki Amboselli Ulusal Parkı gibi ünlü yaban
yaşamı koruma alanları safari araçları ve onların yolundan kaçmak isteyen filler tarafından
alt üst edilmiştir. İtalya'daki Como Gölü kirlenmiştir.
Hızlı nüfus artışı, büyüyen endüstrileşme, yenilenmesi mümkün olmayan doğal kaynakların tükenmesi, çevrenin kirlenmesi ve bozuluşu Dünyamızın
ortak geleceğini, her geçen gün daha büyük boyutlarda tehdit etmektedir.
III.ULUSAL PARKLAR
Dünya nüfusundaki hızlı nüfus artışının doğal çevre üzerindeki tehditlerinin artması,
insanları turizme cazibe olan bölgeleri
kurtarmaya yönelik çalışmalar yapmaya zorlamıştır.
Birleşmiş Milletler'in alt kuruluşlarından
biri olan UNESCO örgütünün desteğinde 1948 yılından itibaren koruma alanları oluşturulmaya
başlanmıştır. Çeşitli doğal güzelliklerin, şehir kalıntılarının, tarihi eserlerin bulunduğu bölgeler
kamulaştırılarak korumaya alınmış ve böylece ulusal (millî) parklar oluşturulmuştur.
Dünya'da birçok ülkede bu şekilde oluşturulmuş ulusal parklar bulunmaktadır.
Ancak, ulusal parkların en yoğun olduğu kıtalar Kuzey Amerika ve Afrika'dır.
A.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNDEKİ ULUSAL PARKLAR
ABD, Ulusal park uygulamasının ilk
başladığıülkedir. 1864 yılında ülkede bulunan Yosemite Vadisi, bu amaçla
kamulaştırılan ilk bölgedir. Ancak, ilk resmî
ulusal park kavramı 1872 yılında Yellovvstone Ulusal Parkı için
kullanılmıştır.
Yellovvstone Ulusal Parkı
Dünya'da ilk ulusal park olan Yellovvstone, ABD'nin kuzeyindeki VVyoming,
Montana ve idoha eyaletleri arasında
bulunur. Bu ulusal parkta gayzerler, şelaleler
ve volkanlar en yaygın doğal güzelliklerdir.
Dünya'da doğallığı bozulmamış nadir ekosistemler-den biri olan bu parkta birçok
bitki ve hayvan türü (boz ayılar, bizonlar, Kanada geyikleri, kurtlar) yer alır.
AFRİKA ULUSAL PARKLARI
Afrika Kıtası'ndaki ulusal parklar genellikle savan böl-gelerindedir.
Bu parkların en önemli özelliği çok çeşitli hayvan türlerini barındırmasıdır. Bu parkların en önemlileri; Tanzanya'da yer alır.
Serengeti, Selous, Ni-gorongoro, Klimanjero Dağı,
Manyara Gölü bu ulusal parklardan bazılarıdır.
IV.DUNYA'NIN
YEDİ HARİKASI
Dünya'nın yedi harikası, MÖ 2. yüzyılda yaşamış yazar Sidonlu Antipatros'un sıralamasına göre
Antik Çağ'da Dünya'nın en ünlü eserleridir. Bunları sırasıyla şöyledir:
1.
Piramitler
2.Babil'in Asma Bahçeleri
Bugünkü Irak'ın güneyinde bulunan Babil ülkesinde
Kraliçe Samruramat'ın ya da Kral II. Nabukadnezar'ın yaptırdığı kabul
edilen, teraslar üzerine kurulu bir dizi bahçe.
3. Zeus
Heykeli
M.Ö. 430'da Atinalı Phidias'ın Olympia'daki Zeus tapınağı için
yaptığı büyük ve çok süslü heykel.
4. Artemis
Tapınağı
izmir'in Selçuk ilçesindeki antik Efes kentinde bulunan ve M.Ö,
334-250 arasında inşa edilen, etkileyici boyutları ve
bezemesinde kullanılan sanat yapıtlarıyla ünlü tapınak.
5. Mausoleion
Kraliçe Artemisia'nın ölen eşi Mausolos için Halikar-nassos'ta (Bodrum) M.Ö.
353-350 arasında yaptırdığı anıtmezar.
6. Rodos
Heykeli
Rodos Kuşatması'nın (M.Ö. 305-304) kalkmasının anısına, limanın girişine dikilen tunçtan dev heykel.
7. İskenderiye
Feneri
M.Ö. 280'de Mısır'ın İskenderiye Limanı açığındaki Pharos Adası'nda yapılan fener.
0 yorum:
Yorum Gönder